Zawieszenie czy przerwanie przedawnienia – Rzecznik Finansowy

Do niedawna nie budził wątpliwości skutek wszczęcia postępowania polubownego przed Rzecznikiem Finansowym jakim było przerwanie biegu przedawnienia (termin biegł od nowa po zakończeniu postępowania). Obecnie wątpliwości może budzić to, czy postępowanie polubowne wpływa na przedawnienie, a jeśli tak, to jaki jest jego skutek – zawieszenie czy przerwanie przedawnienia?

Nowelizacja zasad biegu terminu przedawnienia

Wątpliwości wynikają ze zmian wprowadzonych ustawą z dnia 2 grudnia 2021 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, zgodnie z którą „mediacja” nie przerywa już biegu przedawnienia, natomiast umowa o mediację oraz zawezwanie do próby ugodowej jedynie bieg przedawnienia zawiesza.

Opisywana nowelizacja wywołuje wątpliwości co do tego, czy postępowanie polubowne przed Rzecznikiem finansowym w ogóle wpływa na bieg terminu przedawnienia (nie jest to przecież ani umowa o mediację, ani też zawezwanie do próby ugodowej), a jeśli tak to jakie jest jego następstwo – zawieszenie czy przerwanie przedawnienia?

Postępowanie interwencyjne a postępowanie polubowne przed Rzecznikiem Finansowym

Na wstępie należy, wspomnieć, że Rzecznik Finansowy to instytucja powołana dla zapewnienia ochrony klientów podmiotów rynku finansowego. Należy rozróżnić dwa postępowania, jakie Rzecznik Finansowy może przeprowadzić na wniosek konsumenta (więcej o postępowaniach prowadzonych przez Rzecznika Finansowego). Pierwszym z nich jest postępowanie interwencyjne, w ramach którego Rzecznik Finansowy może zwrócić się do instytucji finansowej o zmianę decyzji. Postępowanie interwencyjne nie wpływało i nie wpływa na bieg terminu przedawnienia.

Drugi typ, to postępowanie polubowne, w ramach którego Rzecznik Finansowy przeprowadza mediację pomiędzy instytucją finansową a jej klientem, dążąc do wypracowania satysfakcjonującego obie strony rozwiązania. Do czasu opisywanej nowelizacji nie było wątpliwości co do tego, że postępowanie polubowne przerywało bieg przedawnienia.

Postępowanie polubowne przed Rzecznikiem Finansowym (zawieszenie czy przerwanie przedawnienia)

Jak wskazano już wyżej, postępowanie polubowne przed Rzecznikiem Finansowym, nie jest ani umową o mediację, ani zawezwaniem do próby ugodowej. Skoro „mediacja” nie przerywa już biegu przedawnienia, to czy wpływa na nie postępowanie polubowne przed Rzecznikiem, a jeśli tak to jaki jest jego rezultat – zawieszenie czy przerwanie przedawnienia?

Odpowiedź na powyższe pytanie można znaleźć w obowiązujących aktach prawa oraz orzecznictwie. Podstawą prawną działania Rzecznika Finansowego oraz prowadzonego przez niego postępowania polubownego jest ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 roku o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym.

Stosownie do art. 35a. do takiego postępowania stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 września 2016 roku o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich, a Rzecznik Finansowy jest podmiotem uprawnionym do prowadzenia postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich w myśl powoływanej ustawy.

Ustawa o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich zawiera w art. 36 regulację szczególną dotyczą biegu terminów przedawnienia:

Wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich przerywa bieg przedawnienia roszczenia będącego przedmiotem sporu. Przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.

Tym samym, opisywana wcześniej nowelizacja nie wpływa na skutki postępowania polubownego przed Rzecznikiem Finansowym, a odpowiedź na pytanie o skutek takiego postępowania (zawieszenie czy przerwanie przedawnienia) brzmi: postępowanie polubowne przed Rzecznikiem Finansowym przerywa bieg terminu przedawnienia.

Za stosowaniem szczególnej regulacji co do wpływu postępowania polubownego przed Rzecznikiem Finansowym na bieg terminu przedawnienia przemawia także dostępne orzecznictwo, a to w szczególności uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 5 marca 2020 roku, wydane w sprawie o sygn. akt I C 399/19, stosownie do którego:

Powódka (…) zwróciła się do Rzecznika Finansowego o przeprowadzenie pozasądowego rozwiązania sporu z pozwanym jako podmiotem rynku finansowego. Postępowanie takie uregulowane jest w rozdziale 4 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym. Przepis art. 35a ust. 1 tej ustawy odsyła z kolei, w zakresie nieunormowanym do stosowania przepisów ustawy z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich. Przepis zaś art. 36 tej ustawy stanowi, że wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich przerywa bieg przedawnienia roszczenia będącego przedmiotem sporu. Przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone. W konsekwencji powódka przerwała bieg przedawnienia roszczenia o zwrot kwot wpłaconych na podstawie umowy zawartej na skutek stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych.

Należy mieć na uwadze, że z uwagi na świeży charakter opisywanej wyżej nowelizacji Sądy mogą wykształcić inną linię orzeczniczą (inny skutek postępowania polubownego przed Rzecznikiem Finansowym), jednakże wydaje się to mało prawdopodobne.

Czy kancelaria udziela pomocy w ramach postępowań przed Rzecznikiem Finansowym?

Sprawy z zakresu prawa finansowego stanowią istotny aspekt działalności kancelarii. Adwokat Wojciech Kaczmarczyk specjalizuje się w prawie bankowym i finansowym, w tym postępowaniach przed Rzecznikiem Finansowym. Jest zatrudniony jako pracownik naukowy na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach, gdzie prowadzi przedmioty m.in. związane z instytucjami finansowymi. Jest także autorem licznych publikacji naukowych dotyczących rynku finansowego i bankowego.

Każda sprawa wymaga indywidualnego podejścia, mając na uwadze to, że nikt nie jest w identycznej sytuacji. Kluczowe jest opracowanie strategii  dopasowanej do konkretnego przypadku. Zainteresowanych pomocą prawną zapraszam do umówienia spotkania – tel. 605 396 946.