Dozór elektroniczny stanowi atrakcyjną alternatywę dla skazanego wobec osadzenia w zakładzie karnym. O zezwoleniu na odbyciu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego orzeka sąd penitencjarny na wniosek skazanego, jego obrońcy, prokuratora, kuratora lub dyrektora zakładu karnego. W praktyce z wnioskiem występuje najczęściej skazany lub jego obrońca.
Kara odbywana w takiej formie jest mniej uciążliwa, umożliwia skazanemu prowadzenie względnie normalnego życia, a jednocześnie jest mniej obciążająca dla Skarbu Państwa. Konieczne jest jednak spełnienie szeregu warunków dotyczących zarówno skazanego, jak i możliwości technicznych związanych z odbywaniem kary w systemie dozoru elektronicznego.
Zamiana kary pozbawienia wolności na tzw. dozór elektroniczny jest możliwa gdy zostaną spełnione wszystkie z opisanych niżej warunków. Po pierwsze orzeczona kara pozbawienia wolności (lub suma kar podlegających łączeniu) nie może przekraczać jednego roku, a jednocześnie nie może być ona wymierzona w warunkach multirecydywy (art. 64 § 2 k.k.). Nadto w ocenie sądu zamiana kary na dozór elektroniczny musi być wystarczająca do osiągnięcia celów kary.