oblNiewątpliwie tzw. oszustwo GetBack S.A. (w taki sposób proceder związany z oferowaniem obligacji GetBack S.A. określany jest przez media) wpłynęło na sytuację tysięcy osób, w ogóle niezainteresowanych inwestycjami w instrumenty finansowe. Obligacje GetBack S.A. były oferowane przez banki jako alternatywa dla lokat bankowych, jednak klienci nie byli informowani o związanym z tym ryzyku. W ślad za wcześniejszym wpisem przedstawiam listę 15 najczęściej zadawanych pytań dotyczących spraw wywołanych przez tzw. oszustwo GetBack S.A. wraz z odpowiedziami.
Kredyt frankowy – pytania i odpowiedzi
W ślad za wcześniejszymi wpisami (wpływ wyroku TSUE, kredyty frankowe – fakty i mity) przedstawiam listę 15 najczęściej zadawanych w przypadku spraw o kredyt frankowy pytań wraz z odpowiedziami.
Wyrok TSUE zwrot prowizji
11 września 2019 roku zapadł długo oczekiwany Wyrok TSUE (Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej) w sprawie o sygn. akt C‑383/18 dotyczącej rozliczenia kosztów kredytu (w tym głównie zwrot prowizji) w przypadku jego wcześniejszej spłaty przez konsumenta. O problematyce zwrotu prowizji od kredytu pisałem już tutaj. Trybunał po wnikliwym rozważeniu sprawy orzekł po myśli konsumentów, stwierdzając m.in. że:
… przy uwzględnieniu całości powyższych rozważań na pytanie prejudycjalne należy odpowiedzieć, iż art. 16 ust. 1 dyrektywy 2008/48 należy interpretować w ten sposób, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta.
13th International Week w Mariborze
W dniach 13 do 17 maja 2019 miałem przyjemność brać aktywny udział w 13th International Week organizowanym przez Wydział Ekonomii i Biznesu Uniwersytetu w Mariborze. Uniwersytet w Mariborze jest jedną z wiodących słoweńskich uczelni.
W ramach 13th International Week prowadziłem wykłady z zakresu ryzyka kredytowego występującego po stronie konsumenta oraz ryzyka asymetrii informacji w przypadku inwestowania w instrumenty finansowe. Dla słoweńskich studentów szczególnie interesujące były występujące w Polsce problemy z kredytami walutowymi.
Ubezpieczenie niskiego wkładu własnego
Typowy przykład produktu bancassurance objętego często wadliwością stanowi obowiązek uiszczania przez kredytobiorcę opłat za ubezpieczenie niskiego wkładu własnego (UNWW). Opłaty takie wprowadzane były przez banki w przypadku kredytów przekraczających określoną wartość nieruchomości (najczęściej 80%) i najsilniej uderzają w posiadaczy kredytów walutowych.
Bank w większości przypadków nie informował kredytobiorców o tym jak kształtować będzie się opłata za ubezpieczenie niskiego wkładu własnego w przyszłości. Jednocześnie de facto beneficjentem rzeczonego ubezpieczenia zazwyczaj jest wyłącznie bank. Kredytobiorca nie odnosi z tego tytułu żadnych korzyści, nie jest nawet informowany o tym jakie ubezpieczenie i na jakich warunkach zostało zawarte.
W określonych przypadkach istnieje możliwość uzyskania zwrotu pobranych opłat z tytuły UNWW. Podstawowym warunkiem jest to, aby kredytobiorca był konsumentem, wtedy bowiem znajdują zastosowanie przepisy dotyczące tzw. klauzul niedozwolonych. Jeśli treść umowy została jednostronnie narzucona przez Bank, a kwestionowane postanowienia godzą w interesy konsumenta – zasadne jest żądanie zwrotu pobranych opłat.
Obligacje GetBack S.A. – co dalej?
16 kwietnia 2018 roku jasne stało się, że akcje i obligacje GetBack są w najlepszym wypadku niewiele warte. Obrót wszystkimi papierami wartościowymi GetBack S.A. notowanymi na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie został zawieszony i taki stan rzeczy utrzymuje się do dzisiaj.
Wgląd w arkusz zleceń wskazuje, że teoretyczna rynkowa wartość akcji kształtuje się obecnie na poziomie 20 gr, natomiast obligacji – około 25 zł (przy cenie nominalnej 100 zł). Dodatkowo okazuje się że, obligacje GetBack były masowe oferowane klientom IdeaBank S.A. (poprzedni właściciel GetBack), a znaczna część nabywców uważa, iż została wprowadzona w błąd.
Sytuacja na chwilę obecną bardzo przypomina miniony skandal związany z oferowaniem polisolokat, m.in. przez GetinBank (o prawomocnym zakończeniu postępowania pisałem wcześniej). Rzecznik Finansowy wobec licznych skarg wystosował w tej sprawie oświadczenia adresowane do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komisji Nadzoru Finansowego.
Kredyty frankowe (walutowe)
Fluktuacje na rynkach finansowych (w szczególności walutowych) sprawiły, że kredyty frankowe (walutowe) stały się istotnym problemem dla wielu gospodarstw domowych w Polsce. Kredyty frankowe przedstawiane jako rzekomo atrakcyjniejsza alternatywa dla kredytów złotowych zamieniły marzenia o własnej nieruchomości w niekończące się pasmo stresów. Zapraszam także do lektury innych moich publikacji na temat kredytów frankowych:
Kredyt frankowy – pytania i odpowiedzi
Kredyt frankowy – fakty i mity
Można zaobserwować wręcz namnażanie się różnorakich podmiotów obiecujących odzyskanie ogromnych sum, zachowanie nieruchomości, rozwiązanie umowy kredytu i w dodatku wszystko to jednocześnie. Jednakże śledząc orzecznictwo sądów powszechnych odnosiłem wrażenie, że są to obietnice mocno przesadzone. 3 października 2019 roku TSUE wydał wyrok w sprawie o sygn. akt C‑260/18 dotyczący materii kredytów walutowych. O jego skutkach piszę tutaj (wyrok dla Frankowiczów).
Oczywiście, Internet epatuje niesamowicie korzystnymi wyrokami – nie są to jednak jedyne orzeczenia, a wśród orzeczeń sądów odwoławczych i Sądu Najwyższego można znaleźć wiele niekorzystnych rozstrzygnięć. Kredytobiorca musi mieć na uwadze to, że przegranie sprawy o kilkaset tysięcy złotych może wiązać się z kosztami idącymi w dziesiątki tysięcy złotych. Niżej pozwolę sobie przedstawić moje spojrzenie na problem wywołany przez kredyty frankowe.
Polisolokaty – Wyrok Sądu Apelacyjnego
31 grudnia 2013 roku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał Decyzję Nr RKT-55/2013 w przedmiocie nieuczciwych praktyk stosowanych przez Getin Noble Bank S.A. przy sprzedaży złożonych produktów ubezpieczeniowych (tzw. polisolokaty), ustalając m.in. karę przekraczającą 5 milionów złotych. Dlaczego jednak przypominam o tym prawie 5 lat później – w 2018 roku?
Otóż 23 stycznia 2018 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie wydał wyrok w sprawie o sygn. akt sygn. akt VII AGa 808/18 – apelacji Getin Noble Bank S.A. od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 21 czerwca 2016 r., sygn. akt XVII AmA 129/14 – oba wyroki utrzymały prawie w całości decyzję UOKiK (jedyna różnica to obniżenie kary do równej kwoty 5 milionów złotych).
Umowy bankowe i ubezpieczeniowe
Rozwój rynku usług finansowych sprawia, że każdy z nas korzysta przynajmniej z kilku produktów o charakterze finansowym. Jednocześnie często zdarza się, że nie są to klasyczne umowy bankowe i ubezpieczeniowe, lecz umowy dotyczące złożonych produktów oferowane w ramach współpracy różnych podmiotów finansowych (Allfinanz).
Nierzadko zdarza się, że skorzystanie z pozornie prostego produktu wiąże się z koniecznością zawarcia wielostronicowej umowy. Pracownicy instytucji finansowych zazwyczaj uspokajają, że umowy nie trzeba czytać, a jej podpisanie to tylko formalność. Niechętnie patrzą na osoby czytające przygotowane dokumenty, ponaglają bo mają już kolejnych klientów (sam kiedyś spędziłem w banku godzinę czytając kilkanaście stron umowy na lokatę i niechęć pracowników banku była odczuwalna).
Czy przeciętny człowiek kupiłby samochód bez jazdy próbnej, sprawdzenia i przejrzenia dokumentacji? Czy kupiłby mieszkanie opierając się wyłącznie na zapewnieniach sprzedawcy i kilku zdjęciach? Zdecydowanie nie. Dlaczego więc inaczej podchodzić do produktów finansowych, których umowy często wiążą na wiele lat?
Postępowania przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów normuje szereg postępowań prowadzonych przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej UOKiK). Do najczęściej występujących zaliczyć niewątpliwie należy postępowanie w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone oraz postępowanie w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
Z reguły w takim postępowaniu spotykają się przeciwstawne interesy konsumenta, który oczekuje ochrony i realizacji jego praw oraz przedsiębiorcy, który zmuszony jest wykazać brak bezprawności swoich działań. Wydaje się, że częściej prowadzone jest postępowanie w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, jednakże nie sposób także marginalizować postępowania w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
Postępowania przed Prezesem UOKiKu wiążą się z szeregiem trudności zarówno dla konsumenta, który musi wykazać zasadność swojego wniosku i skłonić UOKiK do wszczęcia postępowania, jak i dla przedsiębiorcy, który o postępowaniu dowiaduje się już po jego wszczęciu, a więc w sytuacji, w której Urząd de facto uważa już, że występują jakieś nieprawidłowości.
Czytaj dalej Postępowania przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów