Sąd Rejonowy w Jastrzębiu-Zdroju w sprawie prowadzonej przez adwokata Wojciecha Kaczmarczyka przeciwko Alior Bank (Agio Wierzytelności Plus 2 Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty – certyfikaty inwestycyjne) w przedmiocie wadliwego oferowania certyfikatów inwestycyjnych wyrokiem z dnia 3 listopada 2023 roku (sygn. akt I C 904/21) zasądził na rzecz klientki kancelarii całą żądaną kwotę wraz z odsetkami. Wyrok jest nieprawomocny, nie zostało jeszcze sporządzone jego uzasadnienie
Nieważność kredytu Millennium
Sąd Okręgowy w Rybniku w sprawie prowadzonej przez adwokatów Wojciecha Kaczmarczyka oraz Bartłomieja Panfila w przedmiocie kredytu walutowego wyrokiem z dnia 30 maja 2023 roku (sygn. akt II Ca 1053/22) utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Raciborzu dnia 19 października 2022 roku (sygn. akt I C 64/21), potwierdzając nieważność kredytu Millennium Banku. Sąd zasądzając żądaną kwotę potwierdził występowanie klauzul niedozwolonych (abuzywnych) w umowie kredytu skutkujące brakiem związania umowy. Na rzecz kredytobiorców zasądzona została suma spłat w żądanym zakresie.
Zdolność kredytowa a ważność umowy
Jednym z obowiązków ciążących na instytucjach kredytowych (w szczególności bankach) jest badanie zdolności kredytowej klienta. Zdarza się, że badanie zdolności kredytowej nie jest przeprowadzone właściwie (ma charakter wyłącznie pozorny) lub też w ogóle zdolność kredytowa nie została zbadana, a kredyt został udzielony. Nieprawidłowości takie mają najczęściej miejsce albo w przypadku instytucji nierzetelnych, albo też w następstwie popełnianych przestępstw (np. cyberoszustwa, więcej m.in. tutaj). Niżej opiszę w jaki sposób badanie zdolności kredytowej może wpływać na ważność samej umowy kredytowej.
Wyrok TSUE C‑80/21
8 września 2022 roku zapadł wyrok TSUE C‑80/21, w którym Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej kolejny już raz wypowiedział się na temat skutków występowania klauzul abuzywnych w umowach kredytów frankowych (walutowych). Trybunał wydając wyrok TSUE C-80/21 orzekł zgodnie z interesem polskich kredytobiorców. Zapraszam także do lektury pozostałych publikacji na temat kredytów frankowych: kredyt frankowy – pytania i odpowiedzi, kredyt frankowy – fakty i mity.
Wyrok TSUE C-80/21 wydany został w rzeczywistości w 3 połączonych sprawach, tj. C-80/21, C-81/21 oraz C-82/21, przy czym wszystkie z rzeczonych spraw są następstwem skierowania do Trybunału pytań przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie. Zadane pytania dotyczyły możliwości stwierdzenia nieważności jedynie fragmentu postanowienia umowy, zastąpienia abuzywnych postanowień regulacjami krajowymi oraz sposobu obliczania biegu przedawnienia dla roszczeń kredytobiorców. Z wyrokiem można zapoznać się w portalu TSUE.
Zmienne oprocentowanie – kredyty CHF
Sąd Rejonowy w Rybniku w sprawie prowadzonej przez adwokata Wojciecha Kaczmarczyka, a dotyczącej tego jak bank rozliczał zmienne oprocentowanie kredytu, wyrokiem z dnia 14 maja 2021 roku (sygn. akt I C 995/20) stwierdził występowanie klauzul niedozwolonych (abuzywnych) w umowie kredytu hipotecznego nominowanego do CHF i orzekł o konieczności zwrotu przez bank wszystkich nadpłaconych z tego tytułu kwot. Wyrok nie jest prawomocny.
Zwrot prowizji – artykuł naukowy
Miło mi poinformować, że w numerze 2 (79) 2020 czasopisma naukowego Bezpieczny Bank / Safe Bank prowadzonego przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny ukazał się artykuł mojego autorstwa Commission for granting a loan as an instrument for transferring the cost to a consumer by financial institutions in Poland (Prowizja za udzielenie kredytu jako instrument zapewniający stabilny zysk instytucjom finansowym w Polsce).
Wskazana publikacja jest owocem moich badań naukowych oraz doświadczenia zdobytego w toku prowadzonych postępowań przeciwko instytucjom kredytowym, a dotyczy zagadnień takich jak wykorzystywanie prowizji od kredytu przez instytucje finansowe, zwrot prowizji od kredytu, czy też wpływ prowizji od kredytu na jego rzeczywisty koszt.
Wyrok dla Frankowiczów – co dalej?
3 października 2019 roku TSUE (Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej) wydał wyrok dla Frankowiczów w sprawie o sygn. akt C‑260/18 dotyczącej skutków występowania klauzul abuzywnych w umowach kredytów frankowych (walutowych). O problematyce kredytów walutowych pisałem już tutaj. Zapraszam także do lektury pozostałych publikacji na temat kredytów frankowych: kredyt frankowy – pytania i odpowiedzi, kredyt frankowy – fakty i mity. Trybunał po wnikliwym rozważeniu sprawy orzekł generalnie po myśli Frankowiczów.
Stosownie do omawianego wyroku – jeśli sąd w Polsce stwierdzi, że postanowienie waloryzacyjne ma charakter abuzywny (podkreślić należy, że decyzja w tym zakresie nadal należy do polskiego sądu) winien on – zależnie od zgody konsumenta – albo umowę unieważnić, albo też usunąć z niej sporne postanowienie (w takiej sytuacji kredyt będzie miał charakter złotowy, bez zwiększenia wartości kapitału o kurs CHF).
Jednym z istotnych elementów w każdej tego typu sprawie jest zatem przekonanie Sądu, że postanowienie waloryzacyjne ma charakter abuzywny i nie może wiązać konsumenta. Niewątpliwie niezbędna jest do tego zarówno szeroka wiedza prawnicza jak i ekonomiczna. Najczęstszym rodzajem abuzywnej klauzuli waloryzacyjnej jest dokonywanie przeliczenia wypłaty kredytu oraz jego spłat wedle kursów ogłaszanych przez Bank udzielający kredyt.
Ubezpieczenie niskiego wkładu własnego
Typowy przykład produktu bancassurance objętego często wadliwością stanowi obowiązek uiszczania przez kredytobiorcę opłat za ubezpieczenie niskiego wkładu własnego (UNWW). Opłaty takie wprowadzane były przez banki w przypadku kredytów przekraczających określoną wartość nieruchomości (najczęściej 80%) i najsilniej uderzają w posiadaczy kredytów walutowych.
Bank w większości przypadków nie informował kredytobiorców o tym jak kształtować będzie się opłata za ubezpieczenie niskiego wkładu własnego w przyszłości. Jednocześnie de facto beneficjentem rzeczonego ubezpieczenia zazwyczaj jest wyłącznie bank. Kredytobiorca nie odnosi z tego tytułu żadnych korzyści, nie jest nawet informowany o tym jakie ubezpieczenie i na jakich warunkach zostało zawarte.
W określonych przypadkach istnieje możliwość uzyskania zwrotu pobranych opłat z tytuły UNWW. Podstawowym warunkiem jest to, aby kredytobiorca był konsumentem, wtedy bowiem znajdują zastosowanie przepisy dotyczące tzw. klauzul niedozwolonych. Jeśli treść umowy została jednostronnie narzucona przez Bank, a kwestionowane postanowienia godzą w interesy konsumenta – zasadne jest żądanie zwrotu pobranych opłat.
Obligacje GetBack S.A. – co dalej?
16 kwietnia 2018 roku jasne stało się, że akcje i obligacje GetBack są w najlepszym wypadku niewiele warte. Obrót wszystkimi papierami wartościowymi GetBack S.A. notowanymi na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie został zawieszony i taki stan rzeczy utrzymuje się do dzisiaj.
Wgląd w arkusz zleceń wskazuje, że teoretyczna rynkowa wartość akcji kształtuje się obecnie na poziomie 20 gr, natomiast obligacji – około 25 zł (przy cenie nominalnej 100 zł). Dodatkowo okazuje się że, obligacje GetBack były masowe oferowane klientom IdeaBank S.A. (poprzedni właściciel GetBack), a znaczna część nabywców uważa, iż została wprowadzona w błąd.
Sytuacja na chwilę obecną bardzo przypomina miniony skandal związany z oferowaniem polisolokat, m.in. przez GetinBank (o prawomocnym zakończeniu postępowania pisałem wcześniej). Rzecznik Finansowy wobec licznych skarg wystosował w tej sprawie oświadczenia adresowane do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komisji Nadzoru Finansowego.
Zwrot prowizji od kredytu
Nie wszyscy kredytobiorcy są świadomi tego, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu (pożyczki) całkowity koszt kredytu ulega stosunkowemu obniżeniu. Z uwagi na powyższe kredytobiorcy w określonych sytuacjach przysługuje także roszczenie o zwrot prowizji od kredytu (w części przypadającej na okres po wcześniejszej spłacie).
Roszczenie o zwrot prowizji od kredytu wynika z ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku. Co istotne, powoływaną wyżej ustawę stosuje się nie tylko do typowych umów kredytowych, ale także i do umów pożyczek. Ustawa znajduje zastosowanie do umów zawartych z bankami, ale także i innymi podmiotami (SKOKi, spółki specjalizujące się w pożyczkach itd.).
Do niedawna w orzecznictwie polskich sądów istniały liczne wątpliwości dotyczące tego czy i kiedy zwrot prowizji będzie uzasadniony. Sytuacja zmieniła się jednakże 11 września 2019 roku, kiedy to zapadł długo oczekiwany Wyrok TSUE (Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej) w sprawie o sygn. akt C‑383/18. Wydaje się, że wobec jednoznacznej treści rzeczone wyroku polskie sądy będą zasądzać zwrot prowizji w prawie wszystkich sprawach (o wyroku pisałem szerzej tutaj).