Sąd Rejonowy w Rybniku w sprawie prowadzonej przez adwokata Wojciecha Kaczmarczyka, a dotyczącej tego jak bank rozliczał zmienne oprocentowanie kredytu, wyrokiem z dnia 14 maja 2021 roku (sygn. akt I C 995/20) stwierdził występowanie klauzul niedozwolonych (abuzywnych) w umowie kredytu hipotecznego nominowanego do CHF i orzekł o konieczności zwrotu przez bank wszystkich nadpłaconych z tego tytułu kwot. Wyrok nie jest prawomocny.
Zwrot prowizji – artykuł naukowy
Miło mi poinformować, że w numerze 2 (79) 2020 czasopisma naukowego Bezpieczny Bank / Safe Bank prowadzonego przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny ukazał się artykuł mojego autorstwa Commission for granting a loan as an instrument for transferring the cost to a consumer by financial institutions in Poland (Prowizja za udzielenie kredytu jako instrument zapewniający stabilny zysk instytucjom finansowym w Polsce).
Wskazana publikacja jest owocem moich badań naukowych oraz doświadczenia zdobytego w toku prowadzonych postępowań przeciwko instytucjom kredytowym, a dotyczy zagadnień takich jak wykorzystywanie prowizji od kredytu przez instytucje finansowe, zwrot prowizji od kredytu, czy też wpływ prowizji od kredytu na jego rzeczywisty koszt.
Wyrok dla Frankowiczów – co dalej?
3 października 2019 roku TSUE (Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej) wydał wyrok dla Frankowiczów w sprawie o sygn. akt C‑260/18 dotyczącej skutków występowania klauzul abuzywnych w umowach kredytów frankowych (walutowych). O problematyce kredytów walutowych pisałem już tutaj. Zapraszam także do lektury pozostałych publikacji na temat kredytów frankowych: kredyt frankowy – pytania i odpowiedzi, kredyt frankowy – fakty i mity. Trybunał po wnikliwym rozważeniu sprawy orzekł generalnie po myśli Frankowiczów.
Stosownie do omawianego wyroku – jeśli sąd w Polsce stwierdzi, że postanowienie waloryzacyjne ma charakter abuzywny (podkreślić należy, że decyzja w tym zakresie nadal należy do polskiego sądu) winien on – zależnie od zgody konsumenta – albo umowę unieważnić, albo też usunąć z niej sporne postanowienie (w takiej sytuacji kredyt będzie miał charakter złotowy, bez zwiększenia wartości kapitału o kurs CHF).
Jednym z istotnych elementów w każdej tego typu sprawie jest zatem przekonanie Sądu, że postanowienie waloryzacyjne ma charakter abuzywny i nie może wiązać konsumenta. Niewątpliwie niezbędna jest do tego zarówno szeroka wiedza prawnicza jak i ekonomiczna. Najczęstszym rodzajem abuzywnej klauzuli waloryzacyjnej jest dokonywanie przeliczenia wypłaty kredytu oraz jego spłat wedle kursów ogłaszanych przez Bank udzielający kredyt.
Ubezpieczenie niskiego wkładu własnego
Typowy przykład produktu bancassurance objętego często wadliwością stanowi obowiązek uiszczania przez kredytobiorcę opłat za ubezpieczenie niskiego wkładu własnego (UNWW). Opłaty takie wprowadzane były przez banki w przypadku kredytów przekraczających określoną wartość nieruchomości (najczęściej 80%) i najsilniej uderzają w posiadaczy kredytów walutowych.
Bank w większości przypadków nie informował kredytobiorców o tym jak kształtować będzie się opłata za ubezpieczenie niskiego wkładu własnego w przyszłości. Jednocześnie de facto beneficjentem rzeczonego ubezpieczenia zazwyczaj jest wyłącznie bank. Kredytobiorca nie odnosi z tego tytułu żadnych korzyści, nie jest nawet informowany o tym jakie ubezpieczenie i na jakich warunkach zostało zawarte.
W określonych przypadkach istnieje możliwość uzyskania zwrotu pobranych opłat z tytuły UNWW. Podstawowym warunkiem jest to, aby kredytobiorca był konsumentem, wtedy bowiem znajdują zastosowanie przepisy dotyczące tzw. klauzul niedozwolonych. Jeśli treść umowy została jednostronnie narzucona przez Bank, a kwestionowane postanowienia godzą w interesy konsumenta – zasadne jest żądanie zwrotu pobranych opłat.
Obligacje GetBack S.A. – co dalej?
16 kwietnia 2018 roku jasne stało się, że akcje i obligacje GetBack są w najlepszym wypadku niewiele warte. Obrót wszystkimi papierami wartościowymi GetBack S.A. notowanymi na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie został zawieszony i taki stan rzeczy utrzymuje się do dzisiaj.
Wgląd w arkusz zleceń wskazuje, że teoretyczna rynkowa wartość akcji kształtuje się obecnie na poziomie 20 gr, natomiast obligacji – około 25 zł (przy cenie nominalnej 100 zł). Dodatkowo okazuje się że, obligacje GetBack były masowe oferowane klientom IdeaBank S.A. (poprzedni właściciel GetBack), a znaczna część nabywców uważa, iż została wprowadzona w błąd.
Sytuacja na chwilę obecną bardzo przypomina miniony skandal związany z oferowaniem polisolokat, m.in. przez GetinBank (o prawomocnym zakończeniu postępowania pisałem wcześniej). Rzecznik Finansowy wobec licznych skarg wystosował w tej sprawie oświadczenia adresowane do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komisji Nadzoru Finansowego.
Zwrot prowizji od kredytu
Nie wszyscy kredytobiorcy są świadomi tego, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu (pożyczki) całkowity koszt kredytu ulega stosunkowemu obniżeniu. Z uwagi na powyższe kredytobiorcy w określonych sytuacjach przysługuje także roszczenie o zwrot prowizji od kredytu (w części przypadającej na okres po wcześniejszej spłacie).
Roszczenie o zwrot prowizji od kredytu wynika z ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku. Co istotne, powoływaną wyżej ustawę stosuje się nie tylko do typowych umów kredytowych, ale także i do umów pożyczek. Ustawa znajduje zastosowanie do umów zawartych z bankami, ale także i innymi podmiotami (SKOKi, spółki specjalizujące się w pożyczkach itd.).
Do niedawna w orzecznictwie polskich sądów istniały liczne wątpliwości dotyczące tego czy i kiedy zwrot prowizji będzie uzasadniony. Sytuacja zmieniła się jednakże 11 września 2019 roku, kiedy to zapadł długo oczekiwany Wyrok TSUE (Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej) w sprawie o sygn. akt C‑383/18. Wydaje się, że wobec jednoznacznej treści rzeczone wyroku polskie sądy będą zasądzać zwrot prowizji w prawie wszystkich sprawach (o wyroku pisałem szerzej tutaj).
Kredyty frankowe (walutowe)
Fluktuacje na rynkach finansowych (w szczególności walutowych) sprawiły, że kredyty frankowe (walutowe) stały się istotnym problemem dla wielu gospodarstw domowych w Polsce. Kredyty frankowe przedstawiane jako rzekomo atrakcyjniejsza alternatywa dla kredytów złotowych zamieniły marzenia o własnej nieruchomości w niekończące się pasmo stresów. Zapraszam także do lektury innych moich publikacji na temat kredytów frankowych:
Kredyt frankowy – pytania i odpowiedzi
Kredyt frankowy – fakty i mity
Można zaobserwować wręcz namnażanie się różnorakich podmiotów obiecujących odzyskanie ogromnych sum, zachowanie nieruchomości, rozwiązanie umowy kredytu i w dodatku wszystko to jednocześnie. Jednakże śledząc orzecznictwo sądów powszechnych odnosiłem wrażenie, że są to obietnice mocno przesadzone. 3 października 2019 roku TSUE wydał wyrok w sprawie o sygn. akt C‑260/18 dotyczący materii kredytów walutowych. O jego skutkach piszę tutaj (wyrok dla Frankowiczów).
Oczywiście, Internet epatuje niesamowicie korzystnymi wyrokami – nie są to jednak jedyne orzeczenia, a wśród orzeczeń sądów odwoławczych i Sądu Najwyższego można znaleźć wiele niekorzystnych rozstrzygnięć. Kredytobiorca musi mieć na uwadze to, że przegranie sprawy o kilkaset tysięcy złotych może wiązać się z kosztami idącymi w dziesiątki tysięcy złotych. Niżej pozwolę sobie przedstawić moje spojrzenie na problem wywołany przez kredyty frankowe.
Polisolokaty – Wyrok Sądu Apelacyjnego
31 grudnia 2013 roku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał Decyzję Nr RKT-55/2013 w przedmiocie nieuczciwych praktyk stosowanych przez Getin Noble Bank S.A. przy sprzedaży złożonych produktów ubezpieczeniowych (tzw. polisolokaty), ustalając m.in. karę przekraczającą 5 milionów złotych. Dlaczego jednak przypominam o tym prawie 5 lat później – w 2018 roku?
Otóż 23 stycznia 2018 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie wydał wyrok w sprawie o sygn. akt sygn. akt VII AGa 808/18 – apelacji Getin Noble Bank S.A. od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 21 czerwca 2016 r., sygn. akt XVII AmA 129/14 – oba wyroki utrzymały prawie w całości decyzję UOKiK (jedyna różnica to obniżenie kary do równej kwoty 5 milionów złotych).
Odszkodowanie – szkody komunikacyjne
Jednymi z najczęstszych zdarzeń rodzących odpowiedzialność po stronie ubezpieczyciela są szkody komunikacyjne. Poszkodowanemu przysługują najczęściej dwa rodzaje roszczeń – odszkodowanie (zwrot wszystkich poniesionych kosztów, naprawa samochodu, spadek wartości itd.) oraz zadośćuczynienie (krzywdy związane z uszczerbkiem na zdrowiu).
Odpowiedzialność ubezpieczyciela wynika zazwyczaj z polisy OC sprawcy lub dobrowolnego ubezpieczenia poszkodowanego. Niewątpliwie dochodzenie roszczenia z polisy OC sprawcy stanowi dla poszkodowanego sytuację zdecydowanie bardziej korzystną (w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia wiążąca jest treść umowy, zawierające liczne ograniczenia). Numer polisy OC sprawcy można uzyskać na stronie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.
W przypadku zdarzeń wywołujących większą szkodę warto od początku likwidacji szkody korzystać z pomocy profesjonalisty. Adwokat posiadając odpowiednie doświadczenie potrafi ocenić jakie roszczenie jest uzasadnione, a także o ile zajdzie taka konieczność – doprowadzić do satysfakcjonującego finału w sądzie. Nie warto natomiast w mojej ocenie korzystać z usług podmiotów pomagających wyłącznie w zawarciu ugody pozasądowej.
Umowy bankowe i ubezpieczeniowe
Rozwój rynku usług finansowych sprawia, że każdy z nas korzysta przynajmniej z kilku produktów o charakterze finansowym. Jednocześnie często zdarza się, że nie są to klasyczne umowy bankowe i ubezpieczeniowe, lecz umowy dotyczące złożonych produktów oferowane w ramach współpracy różnych podmiotów finansowych (Allfinanz).
Nierzadko zdarza się, że skorzystanie z pozornie prostego produktu wiąże się z koniecznością zawarcia wielostronicowej umowy. Pracownicy instytucji finansowych zazwyczaj uspokajają, że umowy nie trzeba czytać, a jej podpisanie to tylko formalność. Niechętnie patrzą na osoby czytające przygotowane dokumenty, ponaglają bo mają już kolejnych klientów (sam kiedyś spędziłem w banku godzinę czytając kilkanaście stron umowy na lokatę i niechęć pracowników banku była odczuwalna).
Czy przeciętny człowiek kupiłby samochód bez jazdy próbnej, sprawdzenia i przejrzenia dokumentacji? Czy kupiłby mieszkanie opierając się wyłącznie na zapewnieniach sprzedawcy i kilku zdjęciach? Zdecydowanie nie. Dlaczego więc inaczej podchodzić do produktów finansowych, których umowy często wiążą na wiele lat?