Niewątpliwie tzw. oszustwo GetBack S.A. (w taki sposób proceder związany z oferowaniem obligacji GetBack S.A. określany jest przez media) wpłynęło na sytuację tysięcy osób, w ogóle niezainteresowanych inwestycjami w instrumenty finansowe. Obligacje GetBack S.A. były oferowane przez banki jako alternatywa dla lokat bankowych, jednak klienci nie byli informowani o związanym z tym ryzyku. W ślad za wcześniejszym wpisem przedstawiam listę 15 najczęściej zadawanych pytań dotyczących spraw wywołanych przez tzw. oszustwo GetBack S.A. wraz z odpowiedziami.
1. Czy GetBack S.A. zwróci posiadaczom obligacji jakieś pieniądze?
Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego dla Wrocławia Fabrycznej we Wrocławiu z dnia 6 czerwca 2019 roku w sprawie o zatwierdzenie układu (sygn. akt VIII GRp 4/18) GetBack S.A. wypłaci posiadaczom obligacji 25% ich wartości nominalnej, natomiast w pozostałej części zobowiązanie ulegnie umorzeniu. Zatem nabywcy obligacji ponieśli szkodę w wysokości 75% wartości nabytych obligacji.
2. Czego dotyczy termin oszustwo GetBack S.A. i czy jest on prawidłowy?
Zagadnienie dotyczące oferowania obligacji GetBack S.A. jest bardzo szerokie. Nieprawidłowości występowały m.in. w zakresie oferowania instrumentów finansowych przez bank bez odpowiedniej zgody Komisji Nadzoru Finansowego (która złożyła w tym zakresie zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa), sposobu oferowania produktów, zwłaszcza polegającego na wywieraniu presji, nieinformowaniu o związanym z tym ryzyku, czy też umieszczania klauzul abuzywnych w formularzu zapisu (w tym zakresie Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał szereg decyzji, m.in. decyzja częściowa Prezesa UOKiK nr RBG-2/2019 z dnia 4 lutego 2019 roku, decyzja częściowa Prezesa UOKiK nr RBG-13/2019 z dnia 1 sierpnia 2019 roku, czy też decyzja częściowa Prezesa UOKiK nr RBG-1/2020 z dnia 3 lutego 2020 roku) oraz podawania w sprawozdaniach finansowych GetBack S.A. nieprawdziwych informacji. Na chwilę obecną toczy się szereg postępowań karnych, w tym o przestępstwo oszustwa, jednakże nie wydano jeszcze żadnego prawomocnego wyroku.
3. Czy instytucje państwowe podejmują jakieś działania w sprawie ludzi pokrzywdzonych przez tzw. oszustwo GetBack S.A.?
Tak. Oferowanie obligacji GetBack S.A. przez banki jest przedmiotem zainteresowania instytucji państwowych, w tym Komisji Nadzoru Finansowego, Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Rzecznika Finansowego oraz Prokuratury. O nieprawidłowościach Komisja Nadzoru Finansowego informowała już w listopadzie 2019 roku, a Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał szereg decyzji częściowych (decyzja częściowa Prezesa UOKiK nr RBG-2/2019 z dnia 4 lutego 2019 roku, decyzja częściowa Prezesa UOKiK nr RBG-13/2019 z dnia 1 sierpnia 2019 roku, czy też decyzja częściowa Prezesa UOKiK nr RBG-1/2020 z dnia 3 lutego 2020 roku). Prokuratura i Komisja Nadzoru Finansowego podejmuje także szereg dalszych działań (m.in. komunikat KNF z dnia 25 września 2020 roku).
4. Jakie instytucje finansowe ponoszą winę za wywołane szkody?
W tzw. oszustwo GetBack zaangażowanych było kilka podmiotów. Obecnie postępowania administracyjne i karne dotyczą w szczególności działalności GetBack S.A., Polskiego Domu Maklerskiego S.A. (ob. PNP S.A.) oraz Idea Bank S.A.
5. Od jakich instytucji można dochodzić zwrotu pozostałej kwoty?
Teoretycznie odszkodowania można dochodzić od wszystkich wymienionych wyżej instytucji, jednakże PNP S.A. nie odbiera żadnej korespondencji, nie uczestniczy w postępowaniach sądowych i dużym prawdopodobieństwem nie dysponuje żadnym środkami, z których możliwa jest egzekucja. Również sytuacja finansowa GetBack S.A. w upadłości nie jest dobra. Jedynym podmiotem posiadającym realny majątek i osiągającym obecnie zysk jest Idea Bank S.A., zatem to od tej instytucji najlepiej dochodzić odszkodowania.
6. Jakie powinny być pierwsze kroki osoby pokrzywdzonej przez tzw. oszustwo GetBack S.A.?
Osoby pokrzywdzone w wyniku zakupu obligacji GetBack S.A. w pierwszej kolejności winny rozważyć zasadność złożenia oświadczenia uchylenia się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, a także przesłać reklamację do Idea Banku S.A. oraz ewentualnie PNP S.A. Wskazane jest, aby wszystkie te działania były podejmowane w sposób profesjonalny, zapewniający poszkodowanemu maksymalną ochronę prawną.
7. Jakie są możliwości dalszego postępowania w sprawie wywołanej przez tzw. oszustwo GetBack S.A.?
Po podjęciu wszystkich wstępnych działań w sprawie poszkodowany może zdecydować się albo na postępowanie przed sądem cywilnym albo na złożenie wniosku o wszczęcie postępowania polubownego przed Rzecznikiem Finansowym.
8. Jakie dokumenty są potrzebne w sprawie zapoczątkowanej przez tzw. oszustwo GetBack S.A.?
Użyteczne są wszystkie dokumenty, jakimi dysponuje poszkodowany (chociażby korespondencja mailowa z bankiem, historia połączeń itd.), ale najważniejsza są potwierdzenia dokonania przelewu kwot na obligacje GetBack S.A. oraz przydzielenia tychże obligacji.
9. Jakie korzyści daje postępowanie przed Rzecznikiem Finansowym?
Postępowanie przed Rzecznikiem Finansowym wiąże się z niewielkimi kosztami (opłata za jego wszczęcie wynosi zaledwie 50 zł), umożliwia pozyskanie opinii Rzecznika Finansowego (zazwyczaj korzystnej) oraz przerywa bieg przedawnienia. Niestety wątpliwe jest aby doprowadziło do zawarcia ugody z bankiem. Postępowanie takie będzie zatem rekomendowane wyłącznie w niektórych sytuacjach.
10. Jakie są rokowania w przypadku postępowania sądowego?
Do tej pory dopiero w niewielkiej ilości postępowań wywołanych przez tzw. oszustwo GetBack S.A. wydany został wyrok. Dostępne orzeczenia są jednak korzystne dla poszkodowanych, wskazać można chociażby na wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 6 marca 2020 roku, czy też wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 20 lipca 2020 roku.
11. Przed jakim sądem będzie toczyć się sprawa?
Co do zasady pozew powinien zostać złożony w miejscu siedziby pozwanego (banku), czyli w Warszawie. Jednakże z wykorzystaniem przepisów o właściwości przemiennej możliwe jest złożenie pozwu w bardziej korzystnym dla poszkodowanego miejscu.
12. Jakie są koszty postępowania sądowego w sprawie zapoczątkowanej przez tzw. oszustwo GetBack S.A.?
Koszty w sprawie wywołanej przez tzw. oszustwo GetBack S.A. to przede wszystkim wpis sądowy w wysokości 5% dochodzonej kwoty, a także wynagrodzenie pełnomocnika. Osoby, które nie posiadają wystarczających środków mogą wnosić o zwolnienie z kosztów sądowych.
13. Ile potrwa postępowanie sądowe w sprawie wywołanej przez tzw. oszustwo GetBack S.A.?
To ile potrwa konkretny proces zależy od wielu czynników, takich jak okoliczności danej sprawy, działania procesowe banku, czy też nawet osoba sędziego. Można przyjąć, że typowy proces związany z obligacjami GetBack S.A. potrwa od 1 do 4 lat (najczęściej 2-3 lata).
14. Czy jest możliwe ograniczenie ryzyka związanego ze sprawą sądową?
Tak, odpowiednio opracowana strategia procesowa istotnie obniża ryzyko przegranej, a także wysokość związanej z nią kosztów.
15. W jakim terminie należy podjąć działania w sprawie wywołanej przez tzw. oszustwo GetBack S.A.?
Roszczenie o naprawienie szkody wywołanej przez czyn niedozwolony przedawnia się z upływem 3 lat od chwili, w której poszkodowany mógł przy zachowaniu staranności dowiedzieć się o szkodzie (wydaje się, że takim terminem jest najwcześniej kwiecień 2018 roku, kiedy to zawieszono notowania GetBack S.A.). W przypadku przyjęcia, że do szkody doszło w wyniku występku lub zbrodni przedawnienie wynosi 20 lat. Jednocześnie jednak termin na złożenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu wynosi rok, od kiedy składający je dowiedział się o błędzie.
Pomoc w sprawach wywołanych przez tzw. oszustwo GetBack S.A.
Kancelaria świadczy usługi z zakresu analizy oraz prowadzenia spraw wywołanych przez tzw. oszustwo GetBack. Koszt typowej porady prawnej wynosi 200 zł (w szczególnie skomplikowanych przypadkach 250-300 zł), przy czym kwota ta jest uwzględniania w razie zlecenia prowadzenia sprawy. Analiza może zostać wykonana w ramach spotkania w siedzibie Kancelarii lub online. Każdą analizę w całości przeprowadza adwokat Wojciech Kaczmarczyk.