W ślad za wcześniejszymi wpisami (wpływ wyroku TSUE, kredyty frankowe – fakty i mity) przedstawiam listę 15 najczęściej zadawanych w przypadku spraw o kredyt frankowy pytań wraz z odpowiedziami.
Kredyty frankowe fakty i mity
Problematykę kredytów frankowych omawiałem już wielokrotnie, wczoraj pisałem także o skutkach wyroku TSUE z dnia 3 października 2019 roku wydanego w sprawie o sygn. akt C‑260/18. Dzisiaj postanowiłem podejść do problemu w sposób mniej formalny i opisać najczęściej występujące fakty i mity dotyczące problematyki kredytów frankowych (warto przeczytać także 15 najczęściej zadawanych pytań o kredyt frankowy). Zapraszam zatem do lektury – kredyty frankowe fakty i mity.
Wyrok dla Frankowiczów – co dalej?
3 października 2019 roku TSUE (Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej) wydał wyrok dla Frankowiczów w sprawie o sygn. akt C‑260/18 dotyczącej skutków występowania klauzul abuzywnych w umowach kredytów frankowych (walutowych). O problematyce kredytów walutowych pisałem już tutaj. Zapraszam także do lektury pozostałych publikacji na temat kredytów frankowych: kredyt frankowy – pytania i odpowiedzi, kredyt frankowy – fakty i mity. Trybunał po wnikliwym rozważeniu sprawy orzekł generalnie po myśli Frankowiczów.
Stosownie do omawianego wyroku – jeśli sąd w Polsce stwierdzi, że postanowienie waloryzacyjne ma charakter abuzywny (podkreślić należy, że decyzja w tym zakresie nadal należy do polskiego sądu) winien on – zależnie od zgody konsumenta – albo umowę unieważnić, albo też usunąć z niej sporne postanowienie (w takiej sytuacji kredyt będzie miał charakter złotowy, bez zwiększenia wartości kapitału o kurs CHF).
Jednym z istotnych elementów w każdej tego typu sprawie jest zatem przekonanie Sądu, że postanowienie waloryzacyjne ma charakter abuzywny i nie może wiązać konsumenta. Niewątpliwie niezbędna jest do tego zarówno szeroka wiedza prawnicza jak i ekonomiczna. Najczęstszym rodzajem abuzywnej klauzuli waloryzacyjnej jest dokonywanie przeliczenia wypłaty kredytu oraz jego spłat wedle kursów ogłaszanych przez Bank udzielający kredyt.
Wyrok TSUE zwrot prowizji
11 września 2019 roku zapadł długo oczekiwany Wyrok TSUE (Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej) w sprawie o sygn. akt C‑383/18 dotyczącej rozliczenia kosztów kredytu (w tym głównie zwrot prowizji) w przypadku jego wcześniejszej spłaty przez konsumenta. O problematyce zwrotu prowizji od kredytu pisałem już tutaj. Trybunał po wnikliwym rozważeniu sprawy orzekł po myśli konsumentów, stwierdzając m.in. że:
… przy uwzględnieniu całości powyższych rozważań na pytanie prejudycjalne należy odpowiedzieć, iż art. 16 ust. 1 dyrektywy 2008/48 należy interpretować w ten sposób, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta.
Ubezpieczenie niskiego wkładu własnego
Typowy przykład produktu bancassurance objętego często wadliwością stanowi obowiązek uiszczania przez kredytobiorcę opłat za ubezpieczenie niskiego wkładu własnego (UNWW). Opłaty takie wprowadzane były przez banki w przypadku kredytów przekraczających określoną wartość nieruchomości (najczęściej 80%) i najsilniej uderzają w posiadaczy kredytów walutowych.
Bank w większości przypadków nie informował kredytobiorców o tym jak kształtować będzie się opłata za ubezpieczenie niskiego wkładu własnego w przyszłości. Jednocześnie de facto beneficjentem rzeczonego ubezpieczenia zazwyczaj jest wyłącznie bank. Kredytobiorca nie odnosi z tego tytułu żadnych korzyści, nie jest nawet informowany o tym jakie ubezpieczenie i na jakich warunkach zostało zawarte.
W określonych przypadkach istnieje możliwość uzyskania zwrotu pobranych opłat z tytuły UNWW. Podstawowym warunkiem jest to, aby kredytobiorca był konsumentem, wtedy bowiem znajdują zastosowanie przepisy dotyczące tzw. klauzul niedozwolonych. Jeśli treść umowy została jednostronnie narzucona przez Bank, a kwestionowane postanowienia godzą w interesy konsumenta – zasadne jest żądanie zwrotu pobranych opłat.
Eksmisja sprawcy przemocy
Wspólne mieszkanie ze sprawcą przemocy w rodzinie stanowi prawdziwą gehennę. Istnieją różnorodne instrumenty prawne, dzięki którym możliwa jest eksmisja sprawcy przemocy w rodzinie. Ochronę ofiarom przemocy zapewnia procedura karna oraz stosownie do przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie – także procedura cywilna.
Stosownie do art. 11a ustawy sąd cywilny może orzec obowiązek opuszczenia mieszkania przez sprawcę przemocy w rodzinie. Eksmisja sprawcy przemocy w rodzinie, o ile sprawa prowadzona jest profesjonalnie, orzekana jest wyjątkowo szybko, nawet w czasie poniżej jednego miesiąca od wystąpienia z wnioskiem do sądu. Jednocześnie sąd orzeczonej eksmisji nadaje rygor natychmiastowej wykonalności (nie trzeba czekać na prawomocność).
Zgodnie z powoływaną regulacją eksmisja sprawcy przemocy możliwa jest o ile sprawcą jest członek rodziny wspólnie zamieszkujący mieszkanie. Jednocześnie stosownie do art. 2 pkt 1) ustawy przez członka rodziny rozumie się nie tylko osobę najbliższą, ale także i każdą inną osobę wspólnie mieszkającą i gospodarującą. Ustawę stosuje się zatem bardzo szeroko – także do konkubenta, byłego małżonka itd.
Służebność przesyłu – inwestycje gminne
Często zdarza się, że inwestycje gminne (zazwyczaj o charakterze wodno-kanalizacyjnym) wymagają częściowego wykorzystania działek prywatnych (służebność przesyłu), na których umiejscawiane są nie tylko instalacje podziemne (np. rury), ale też różnorakie instalacje naziemne (np. studzienki ściekowe), które ujemnie wpływają na wartość nieruchomości.
Utratę wartości nieruchomości – stosownie do art. 3052 § 1 k.c. – powinno rekompensować stosowne wynagrodzenie, przy czym winno ono stanowić ekwiwalent wszystkich korzyści, których właściciel będzie pozbawiony w związku z ustanowieniem służebności i powinno pokryć wszystkie przyszłe niedogodności z tym związane.
Gminy oraz powiązani z nimi przedsiębiorcy wodociągowi zazwyczaj nie informują o możliwości uzyskania wynagrodzenia związanego z planowaną inwestycją (służebność przesyłu). Jednocześnie wywierają na właścicieli presję, twierdząc że ustalenie takiego wynagrodzenia możliwe jest dopiero po zakończeniu inwestycji, a brak zgody właściciela uniemożliwia gminie jej przeprowadzenie.
Obligacje GetBack S.A. – co dalej?
16 kwietnia 2018 roku jasne stało się, że akcje i obligacje GetBack są w najlepszym wypadku niewiele warte. Obrót wszystkimi papierami wartościowymi GetBack S.A. notowanymi na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie został zawieszony i taki stan rzeczy utrzymuje się do dzisiaj.
Wgląd w arkusz zleceń wskazuje, że teoretyczna rynkowa wartość akcji kształtuje się obecnie na poziomie 20 gr, natomiast obligacji – około 25 zł (przy cenie nominalnej 100 zł). Dodatkowo okazuje się że, obligacje GetBack były masowe oferowane klientom IdeaBank S.A. (poprzedni właściciel GetBack), a znaczna część nabywców uważa, iż została wprowadzona w błąd.
Sytuacja na chwilę obecną bardzo przypomina miniony skandal związany z oferowaniem polisolokat, m.in. przez GetinBank (o prawomocnym zakończeniu postępowania pisałem wcześniej). Rzecznik Finansowy wobec licznych skarg wystosował w tej sprawie oświadczenia adresowane do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komisji Nadzoru Finansowego.
Zwrot prowizji od kredytu
Nie wszyscy kredytobiorcy są świadomi tego, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu (pożyczki) całkowity koszt kredytu ulega stosunkowemu obniżeniu. Z uwagi na powyższe kredytobiorcy w określonych sytuacjach przysługuje także roszczenie o zwrot prowizji od kredytu (w części przypadającej na okres po wcześniejszej spłacie).
Roszczenie o zwrot prowizji od kredytu wynika z ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku. Co istotne, powoływaną wyżej ustawę stosuje się nie tylko do typowych umów kredytowych, ale także i do umów pożyczek. Ustawa znajduje zastosowanie do umów zawartych z bankami, ale także i innymi podmiotami (SKOKi, spółki specjalizujące się w pożyczkach itd.).
Do niedawna w orzecznictwie polskich sądów istniały liczne wątpliwości dotyczące tego czy i kiedy zwrot prowizji będzie uzasadniony. Sytuacja zmieniła się jednakże 11 września 2019 roku, kiedy to zapadł długo oczekiwany Wyrok TSUE (Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej) w sprawie o sygn. akt C‑383/18. Wydaje się, że wobec jednoznacznej treści rzeczone wyroku polskie sądy będą zasądzać zwrot prowizji w prawie wszystkich sprawach (o wyroku pisałem szerzej tutaj).
Kredyty frankowe (walutowe)
Fluktuacje na rynkach finansowych (w szczególności walutowych) sprawiły, że kredyty frankowe (walutowe) stały się istotnym problemem dla wielu gospodarstw domowych w Polsce. Kredyty frankowe przedstawiane jako rzekomo atrakcyjniejsza alternatywa dla kredytów złotowych zamieniły marzenia o własnej nieruchomości w niekończące się pasmo stresów. Zapraszam także do lektury innych moich publikacji na temat kredytów frankowych:
Kredyt frankowy – pytania i odpowiedzi
Kredyt frankowy – fakty i mity
Można zaobserwować wręcz namnażanie się różnorakich podmiotów obiecujących odzyskanie ogromnych sum, zachowanie nieruchomości, rozwiązanie umowy kredytu i w dodatku wszystko to jednocześnie. Jednakże śledząc orzecznictwo sądów powszechnych odnosiłem wrażenie, że są to obietnice mocno przesadzone. 3 października 2019 roku TSUE wydał wyrok w sprawie o sygn. akt C‑260/18 dotyczący materii kredytów walutowych. O jego skutkach piszę tutaj (wyrok dla Frankowiczów).
Oczywiście, Internet epatuje niesamowicie korzystnymi wyrokami – nie są to jednak jedyne orzeczenia, a wśród orzeczeń sądów odwoławczych i Sądu Najwyższego można znaleźć wiele niekorzystnych rozstrzygnięć. Kredytobiorca musi mieć na uwadze to, że przegranie sprawy o kilkaset tysięcy złotych może wiązać się z kosztami idącymi w dziesiątki tysięcy złotych. Niżej pozwolę sobie przedstawić moje spojrzenie na problem wywołany przez kredyty frankowe.