W ostatnim czasie, pomimo licznych ostrzeżeń Komisji Nadzoru Finansowego, częstą metodą wyłudzenia pieniędzy jest oszustwo – infolinia banku. Osoby oszukane tracą zazwyczaj nie tylko wszystkie oszczędności, ale również zostają z długami na znaczne kwoty. W artykule opiszę na czym ono polega, a także jakimi możliwościami prawnymi dysponują osoby oszukane (przeczytaj również o oszustwo – kryptowaluty).
Na czym polega oszustwo – infolinia banku?
Wszystko zaczyna się od telefonu z infolinii banku, przy czym numer z którego przychodzi połączenie jest zgodny z faktycznym numerem infolinii (skąd oszuści mają dane klientów, zwłaszcza że problem dotyczy głównie jednego banku – to już osobna kwestia). Konsultant sprawia wrażenie autentycznego i przekazuje informacje o próbie wyłudzenia środków z konta. W razie wątpliwości prosi o sprawdzenie numeru telefonu ze stroną banku (często także dysponuje poufnymi informacjami, jak np. numer konta, nr PESEL itd.).
Nie jest to jednak prawdziwy konsultant, lecz jedynie osoba podszywająca się pod niego. Celem ochrony konta przed rzekomymi przestępcami prosi najczęściej o zaintalowanie aplikacji (Anydesk, Teamviewer itd.), za pomocą której dochodzi do przejęcia kontroli na urządzeniem, z którego obsługiwana jest bankowość elektroniczna. To natomiast umożliwia przejęcie kontroli nad samą bankowością elektroniczną.
Pokrzywdzeni zamiast ochrony posiadanych środków mogą liczyć jedynie na wyczyszczenie rachunku bankowego ze wszelkich dostępnych środków, zadłużenie kart kredytowych oraz zaciągnięcie kredytów na znaczne sumy (zazwyczaj około 100 tysięcy złotych). Po skutecznym przetransferowaniu środków oczywiście kontakt z miłymi konsultantami urywa się.
Zdarza się również, że przestępcy podszywając się pod pracowników banku nie proszą o zainstalowanie żadnego oprogramowania, lecz proponują założenie bezpiecznego rachunku. Następnie polecają zmianę limitów transakcyjnych oraz udanie się do wpłatomatu, gdzie nakazują wypłacanie środków oraz wpłacanie ich na podawane kody Blik – rzekomo celem zabezpieczenia środków. W rzeczywistości pieniądze trafiają na prywatne konto i są natychmiast wypłacane.
Od czego powinien zacząć oszukany?
Zazwyczaj dopiero w tym momencie pokrzywdzony zdaje sobie sprawę, że stał się ofiarą przekrętu (oszustwo – infolinia banku). Na rachunku bankowym widnieją już jedynie groszowe kwoty, a często i samo konto jest maksymalnie zadłużone. Sytuację da się jednak uratować.
W pierwszej kolejności bezwzględnie należy skontaktować się ze swoim bankiem i poinformować o dokonanym oszustwie. Czas jest bardzo ważny. Sprawnie działający bank nierzadko ma na początku możliwość anulowania transakcji, a nadto obowiązek taki wynika z ustawy o usługach płatniczych.
Kompetentny bankowiec powinien podjąć wszystkie możliwe działania, jakimi dysponuje jego bank. Do pewnego momentu możliwe jest zarówno wycofanie już zleconych przelewów, jak i anulowanie obciążenia karty kredytowej, czy też wycofanie innych dokonanych operacji. Działania te powinny być dostosowane do sposobu, w jaki pieniądze zostały wyprowadzone. Niestety nie zawsze pracownicy banku podejmują odpowiednie działania.
W sytuacji, w której mamy wątpliwości co do informacji przekazywanych przez pracowników banku, czy też rzetelności działania samego banku – warto skorzystać z pomocy specjalisty. Świadczę usługi doradztwa w tym zakresie i dysponuję niezbędną wiedzą.
Co jeśli nie udało się odzyskać pieniędzy?
Często niestety dzieje się tak, że oszustwo – infolinia bankowa zostało wykryte zbyt późno lub bank podjął nieskuteczne działania. Sprawę oczywiście warto zgłosić na Policji, natomiast wyłudzenie jest tak dobrze zorganizowane, że zazwyczaj przynosi to znikome rezultaty. Sprawcy są nieuchwytni, a ślad urywa się gdzieś za wschodnią granicą Polski. Nie oznacza to jednak, że pieniędzy nie uda się już odzyskać.
Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że w wielu przypadkach odpowiedzialność ponosi także bank. Usługi bankowe regulowane są przez szereg aktów prawnych, chociażby przez przepisy Prawa bankowego, Kodeksu cywilnego, wspomnianej już ustawy o usługach płatniczych, ustawy o prawach konsumenta, czy też szeregu aktów prawa organu nadzorczego, jakim jest Komisja Nadzoru Finansowego.
Wspomniane akty prawa nakładają na bank obowiązek zachowania szczególnej staranności (art. 50 ust. 2 Prawa bankowego) przy ochronie powierzonych środków, w tym również do monitorowania dokonywanych transakcji i blokowania (zawieszania) tych, które mogą mieć charakter oszustwa (tzw. fraud). Każdy bank powinien korzystać więc z nowoczesnych systemów antyfraudowych i weryfikować wszelkie podejrzane transakcje.
Wiele banków jednak nie robi tego w sposób rzetelny. Spotkałem się m.in. z sytuacją, w której zagraniczny przelew na kilkadziesiąt tysięcy euro (poprzedzony zawarciem kilku umów kredytowych) został zaklasyfikowany przez bank jako wydatek na „dom i rachunki”. W sytuacji, w której ciąg operacji ma charakter oszukańczy – to na banku ciąży obowiązek wychwycenia i zablokowania takich transakcji.
Dodatkowo należy nadmienić, że Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi obecnie szereg postępowań związanych z wadliwym wywiązywaniem się przez banki z obowiązków ochrony zgromadzonych środków.
Dochodzenie zwrotu utraconych środków od banku prawie zawsze wiązać będzie się albo z postępowaniem przed Rzecznikiem Finansowym albo postępowaniem sądowym. Sprawa powinna być prowadzona z wykorzystaniem wiedzy o prawie bankowym oraz o specyfice działalności tych instytucji finansowych. Moja kancelaria przyjmuje i prowadzi takie sprawy.
Czy kancelaria przyjmuje takie sprawy (oszustwo – infolinia banku)?
Sprawy z zakresu finansów stanowią istotny aspekt działalności mojej kancelarii. Prawem bankowym i finansowym interesowałem się już na studiach, a sprawami dotyczącymi sporów z instytucjami finansowymi zajmowałem się od początku mojej działalności zawodowej. Pracuję również jako pracownik naukowy na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach, gdzie prowadzę przedmioty m.in. związane z instytucjami finansowymi. Jestem także autorem licznych publikacji naukowych dotyczących rynku finansowego i bankowego.
Do każdej sprawy podchodzę indywidualnie, mając na uwadze to, że nikt nie jest w identycznej sytuacji. Wielokrotnie prowadziłem i prowadzę również sprawy dotyczące oszustw finansowych (w tym również oszustwo – infolinia banku), wykorzystując nie tylko znajomość prawa, ale także posiadaną przeze mnie wiedzę o sposobie działania instytucji finansowych. Kluczowe jest opracowanie strategii procesowej dopasowanej do konkretnego poszkodowanego i uwzględniającej przebieg oszustwa. Zainteresowanych pomocą prawną zapraszam do kontaktu mailowego (cyberoszustwa@kaczmarczyk-adwokat.pl) lub telefonicznego (605 396 946).